“HER 100 KADINDAN 70-90′INDA KANSIZLIK SORUNU VAR.”

TJOD Başkanı Prof.Dr. İsmail Mete İtil
TJOD Genel Sekreteri Prof.Dr. Cansun Demir

Kan, içerdiği hücreler ve maddelerle kalpten tüm organlara pompalanan ve organların oksijen ve besin maddesi ihtiyaçlarını karşılayan bir sıvıdır. Düzenli olarak aldığımız sıvı ve besin maddeleri kana geçerek organlara dağıtılır. Soluduğumuz havada bulunan oksijen akciğerlerden kana geçerek kalbe buradan da organlara ulaştırılır.Besinlerle alınan demir sindirim sisteminden kana geçtiğinde bazı taşıyıcılar tarafından alınır ve alyuvarların yapım yeri olan kemik iliğine götürülür. İhtiyaç fazlası ise çeşitli organlarda depolanır. Günlük ihtiyaç besinlerle karşılanamadığında bu depolardan faydalanılır.Demir depoları sonsuz bir kaynak değildir. Günlük alım yetersiz olduğunda veya ihtiyaç fazla olduğunda depolar tükenir ve alyuvarların üretimi aksamaya başlar.Üretim aksaması ilk başlarda vücudun alığı çeşitli önlemlerle giderilmeye çalışılır. Önlemler yetersiz kaldığında "kansızlık" yani demir eksikliğine bağlı olarak alyuvarların yetersiz üretilmesinden kaynaklanan durum vücutta çeşitli belirtiler vermeye başlar.

DEMİR EKSİKLİĞİNE BAĞLI KANSIZLIK BELİRTİLERİ

Doğurganlık çağındaki kadınlarda en sık görülen sorun olan kansızlık tedavi edilmediğinde ciddi sağlık problemlerine yol açabiliyor. Cildin sağlıklı rengini veren cilt altında bulunan kılcal damarlardır. Kansızlık durumunda cilt rengi kansızlığın şiddetiyle orantılı olarak soluklaşır.Kan hacmi azaldığında kalp organlara yeterli kanı ulaştırabilmek için daha fazla devir yapmak zorundadır. Bu nedenle kansızlık durumunda nabız daha hızlı atar, kalbin bu aşırı çalışması arada sırada düzensiz atmasına yani çarpıntıların ortaya çıkmasına neden olabilir. Kalp bu aşırı aktivite esnasında "yorulmaktadır". Bu aşırı aktivite ileri durumlarda kalbin büyümesine ve çok ileri durumlarda yetersiz kalmasına neden olabilir.

Kalbin yaptığı daha fazla devir, akciğerlerin de gerektiğinden daha fazla çalışmasına neden olur. Bu nedenle kansızlık durumunda nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.Her ne kadar kalp ve akciğerler dokunun ihtiyacını karşılamak için normalden fazla yorulsalar da vücudun oksijen ihtiyacı çok iyi bir şekilde karşılanamamaktadır. Bunun sonucu olarak kansızlığı olan kişilerde halsizlik, güçsüzlük gibi belirtilere sık rastlanır.Vücut ısısının kontrolünde kanın işlevleri son derece önemlidir. Kanı az olan kişiler bu nedenle daha çok üşürler.

Yukarıdaki belirtilerin dışında demir eksikliği olan kişilerde görülebilen diğer belirtiler arasında en önemlileri ağız kenarında oluşan çatlaklar, tırnakların kolay kırılması sayılabilir. İleri derecede demir eksikliğinde toprak, buz, kireç, nişasta gibi maddeler yenebilmektedir.

KADINLARDA GÖRÜLEN KANSIZLIĞIN EN ÖNEMLİ NEDENİ “ AŞIRI ADET KANAMALARI”

Menoraji (aşırı adet kanaması) fazla miktarda (80 ml) ve/veya 7 günden uzun süren adet kanaması olarak tanımlanabilir. Aşırı adet kanaması hastanın yaşam kalitesini bozar. Ortalama 10 kadından biri, 36-40 yaşları arasında 4 kadından biri aşırı adet kanaması sorunu yaşıyor.

Menoraji nedenleri;

Myomlar
Yaş
Kan hastalıkları

Endometriyozis

Sigara ve alkol tüketimi

Stres olarak sıralanabilmekle birlikte hastaların büyük kısmında bir neden saptanamaz.

Demir eksikliği en çok kan kaybıyla ortaya çıkıyor.

Kadınlarda ortalama 13 yaşından itibaren menopoz dönemine kadar geçen süre içinde, her ay regl dönemlerinde kan kaybı olduğundan, doğurganlık çağındaki kadınlar, genellikle yaşamlarının bir döneminde bu sorunla karşılaşmaktadırlar.

Demir depoları sonsuz bir kaynak değildir. Günlük alım yetersiz olduğunda veya ihtiyaç fazla olduğunda depolar tükenir ve alyuvarların üretimi aksamaya başlar. Üretim aksaması ilk başlarda vücudun alığı çeşitli önlemlerle giderilmeye çalışılır. Önlemler yetersiz kaldığında "kansızlık" yani demir eksikliğine bağlı olarak alyuvarların yetersiz üretilmesinden kaynaklanan durum vücutta çeşitli belirtiler vermeye başlar.

Demir eksikliğine bağlı kansızlığın tanısı oldukça kolaydır. Yapılan bir kan sayımında hemoglobin ve hematokrit adı verilen değerlerin normalin altına inmiş olması ve alyuvarların ortalama büyüklüklerinin azalmış olduğunun gözlenmesi demir eksikliği anemisi tanısının konması için yeterlidir. Bazı durumlarda ve özellikle de kansız olması için bir nedeni olmayan kişilerde kansızlığın nedenini ve kaynağını araştırmak için daha ileri incelemelere başvurulması gerekebilir.


AŞIRI ADET KANAMALARI MUTLAKA TEDAVİ EDİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ BİR SAĞLIK SORUNUDUR
 

 Demir eksikliğine bağlı kansızlığın tedavisinde en temel amaç "akan musluğu durdurmaktır". Özellikle üreme çağındaki kadınlarda çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan aşırı adet kanamaları tedavi edildiğinde kansızlık da kısa zamanda düzelecektir. Kadınlar arasında “ aşırı adet kanamasının sağlık belirtisi olduğu, ya da vücuttan pis kanın atıldığı, vücudun temizlendiği “ şeklindeki yaygın inanışların bilimsel gerçekliği yoktur. Aşırı adet kanamaları mutlaka tedavi gerektiren önemli bir sağlık sorunudur.

Menoraji tedavisi
İlaçlı tedaviler
Hormonal TedavilerRahim İçi Sistem -Modern Spiral-
Doğum kontrol hapları
Progesteronlar
Hormonal olmayan tedaviler
Ağrı kesiciler
Kanama durdurucular

*Hormon salgılayan rahim içi sistem (Modern Spiral):5 yıl süreyle kullanılırİlk basamak tıbbi tedaviKanamada %95 civarı azalma sağlar.
*Doğum kontrol hapları: Doğum kontrolü ve kanama azalması sağlar (yaklaşık %50 oranında)
*Progesteronlar:Doğum kontrolü ve kanama azalması sağlar (yaklaşık %80 oranında)
*Ağrı kesiciler:Kanama azalması sağlar (yaklaşık %50 oranında)
*Kanama durdurucular:Kanama azalması sağlar (yaklaşık %60 oranında)
Cerrahi tedavilerAltta yatan ve cerrahi işlem gerektiren bir neden saptandığında uygulanır.
*Rahim iç yüzeyinin alınması (lazer, sıcak balon uygulama vs.) :Rahim boyutu normal ve myomları 3 cm olan kadınlarda uygulanabilir.
*Myom çıkartılması :Myomları olan ve rahminin kalmasını isteyen kadınlara uygulanır.
*Rahim arterinin bağlanması:Myom boyutu büyük olan, adet sancısı veya baskı belirtileri bulunan hastalarda uygulanabilir.
*Rahmin alınması diğer tüm tedaviler başarısızsa tercih edilir.