ANNELERİN KABUSU 'INFANTIL KOLİK'

Susmaksızın çığlık çığlığa ağlayan, kramp halinde sürekli kasılan bir bebek pek çok annenin kabusu. İnfantil Kolik denilen bu durumun birçok nedeni olabilir. Besin alerjisi, besin intoleransı gibi nedenlerin yanı sıra hamilelikte stres de bebekte kolik görülmesine yol açabilir. 

Dr. Arzu Yaşaroğlu Erkum 
Kadıköy Şifa -Kadıköy Hastanesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı 

 İnfantil Kolik, süt çocukluğu döneminde sık görülen, nedeni açısından halen gizemini koruyan, zaman zaman aileyi ve hekimi sıkıntıya sokabilen bir sendromdur. Farklı tanımları olmasına rağmen, büyüme ve gelişimi normal olan 0 - 3 aylık bebekteki, en az 3 hafta süreli, haftada 3 günden fazla, günde 3 saatten fazla ve başka bir nedenle açıklanamayan huzursuzluk ve ağlama dönemleridir. Görülme sıklığı farklı çalışmalarda %10 ile %40 arasında değişmektedir. Düşük doğum ağırlıklı bebeklerde daha sık görülür. Huzursuzluk ve ağlama nöbetleri günün belirli bir saatinde, genellikle öğleden sonra ve akşam saatlerindedir. Bebeklerin %50’ye yakınında belirtiler 3 ay içinde kaybolurken, %40’ında 6. aya, %10’unda bir yaşa kadar sürebilmektedir. 

Hamilelikte stres yaşamayın ve diyetinize dikkat edin!

İnfantil koliğin nedeni kesin açıklanamamasına rağmen, bazı teoriler geliştirilmiştir. Yapılan bazı araştırmalar, anne diyetindeki inek sütü, lahana, karnabahar, brokoli, turunçgiller, çikolata, soğan gibi besinlerle, annenin sigara ve kahve kullanımının infantil koliği artırdığını tespit etmiştir. Bu durumun, bir besin alerjisi veya besin intoleransı olabileceği düşünülerek, anne diyetinde kısıtlamalar önerilmektedir. 

Bebekler, henüz gelişmemiş nörolojik sistemleri nedeniyle, ağrı duyusuna karşı daha duyarlı olup, bağırsak gerilmelerine daha fazla tepki vermektedirler. Hamilelikte sık psikolojik stres yaşayan, gergin bir ruhsal durum içinde olan anne ve ailelerin bebeklerinde yine infantil kolik sıklığı fazla bulunmuştur. 

'İnfantil kolik tanısında, aileden alınan öykü çok önemlidir.'

Bunun yanında, tam bir fizik muayene yapılarak bu huzursuzluğa yol açacak diğer nedenleri dışlamak ve bebeğin büyüme ve gelişiminin normal olması gerekir. Tedavide öncelikle, ailenin endişesini anlamak, bu durum ve süreç hakkında bilgilendirme yapmak gerekir. Annede veya aile içinde görülen, endişe veya gerginliği azaltmanın da tedavinin bir parçası olacağı vurgulanmalıdır. Anne sigara kullanmamalı. Kahveyi 1- 2 fincandan fazla tüketmemeli. Anne diyetinden inek sütü, turunçgiller, lahana, brokoli, karnabahar, turpgiller, çikolata, baharatlı gıdalar çıkartılmalı. Bebek loş, sessiz bir ortamda tutulmalı. Kolik sancıları sırasında, kucakta veya beşikte hafifçe sallanması, ninni söylenmesi, ya da müzik veya ritmik seslerin (saç kurutma makinesi) dinletilmesi, bebekte rahatlama sağlayabilir. Ilık banyo yaptırmak, karnına saat yönünde masaj yapmak rahatlatıcı diğer yöntemlerdir. Rezene, anason, nane çaylarının etkinliği bazı çalışmalarda gösterilmiştir fakat güvenilirlikle ilgili çalışma yoktur. Sonuç olarak uzun zamandır araştırılan, gizemini koruyan bu rahatsızlığın en iyi tedavisinin zaman olduğu anlaşılmıştır.

Kanser Dosyası-Diş Sağlığı

Kemoterapi Öncesi Diş Kontrolü Şart.

Prof Dr Serhat Yalçın

İstanbul Üniversitesi

Diş Hekimliği Fakültesi

Öğretim Görevlisi

Kanser hastalarında tedavi öncesi mutlaka dişteki sorunların giderilmesi çok önemli. Çünkü diş taşı, çürük gibi sorunu bulunan hastalar Bi Fosfanat içeren kemoterapi sırasında ağızlarında ciddi sorunlar yaşıyor. Hastaların kemoterapi öncesi ihmal edilen diş hekimine uğramama nedeniyle, çene kemiği iltihabı gibi çok sayıda ciddi sorunlar yaşıyorlar. Özellikle Bi Fosfanat, içerikli kemoterapi uygulanacak hastaların  diş hekimine gönderilmesi gerekir.

Bu Konuda Hastaların  Bilinçli Olması Gerekli.

Dişinde çürük, diş taşı gibi sorunu bulunanların bünyeleri  sağlamken sorunlar çözülmeli. Sonra kemoterapi sürecinde dişler hastanın zayıf bölgesi durumuna geliyor. Küçük bir çürük kanser hastasında çene kemiği  sorunlarına neden olabiliyor. Bi fosfonatlar kemik erimesinde ve kemik tümörlerinde hastaların hayat süreleri ve kalitelerini ciddi oranlarda arttırıyor, buna karşın çene kemiklerinde avasküler kemik nekrozu denilen kemik iltihaplarına neden olabiliyor. Bu tür çene kemiği iltihapları hastaların yaşam kalitesini ciddi oranda düşürüyor. Halbuki bu tür ilaçların kullanılmasından önce basit bir diş muayenesi ve  ağız sağlığı bakımı ,hastaların bu tür komplikasyonlarla karşılaşmasına engel olabilmektedir.

Kemoterapi ve Radyoterapi Öncesinde Yapılması Gerekli Diş Tedavileri

Bu dönemde hastaların rutin profilaksileri yapılmalı, dişlere çürük önleyici florid uygulanmalı ve kemoterapi başlamadan önce restore edilemeyecek dişler çekilmelidir. Diş çürükleri, kök uçlarındaki patolojiler, kalmış kökler, gömük dişler ve kist gibi patolojiler tedavi edilmelidir.

Kanser Dosyası: Psikoloji

Kanser, hasta yakınını da etkiliyor. Yakın çevre, hasta yakınına desteği unutmamalı! 

Her geçen gün artan kanser, beraberinde hasta yakınını da yakından etkiliyor. Kanser ve kanserli hastaya odaklanma, zaman zaman hastanın bakımını üstlenen hasta yakınının ikinci planda kalmasına neden oluyor. Davetsiz bir misafir gibi kanserin hayatlarına aniden gelmesiyle, hasta kadar hasta yakınlarının da psikolojik ve sosyal bir değişim yaşanıyor.

Elçin Sayan 

Uzman Psikolog 

Neolife Tıp Merkezi 

Hasta yakını da hastalığı yaşayan kişi kadar yoğun duygular deneyimliyor Hastalıkla birlikte aile içerisinde değişen rollerle, hasta yakınının sorumlulukları ve yükleri de artıyor. Maddi kaynak sağlamak, hasta için manevi destek sunmak, hastaya bakım vermek ve günlük yaşamı olabildiğince sürdürmek zorunda kalmak hastanın bakımını üstlenen yakınında yoğun stres yaratabiliyor. 

Hastalığın ilk günlerinde, tedavi sürecinde son derece aktif rol oynayan hasta yakını, tedavi imkanları ve hastalarına nasıl bakım vereceği konusunda bilgiye yoğun ihtiyaç duyuyor. Bu dönemde gerek internette sunulan çeşitli bilgiler, gerekse çevreden dinledikleri kanser deneyimleri ve tavsiyelerle bazı hasta yakınlarının kafaları karışabiliyor ya da duydukları her şeyi uygulamak adına çok disiplinli ve yorucu bir bakımın içinde kendilerini bulabiliyorlar. Bu arada kendilerinden, sadece hasta yada hastalıkla ilgili değil; diğer aile bireyleri ve hastalık öncesinde var olan stres unsurlarıyla da baş etmeleri bekleniyor. Duygusal olarak, yaşamı tehdit eden bir hastalıkla karşı karşıya kalan hasta yakını, hastalığı yaşayan kişi gibi yoğun duygular deneyimlerken, yaşam-ölüm gibi kavramları tekrar sorgulayabiliyor. Hatta psikolojik destek ya da tedavi gerektirecek düzeyde baş etme güçlükleri yaşayabiliyor. 

En iyi destek; hasta yakınının sorumluluklarını paylaşmak

Hasta yakınıyla iletişim kurarken, herkesin hastalığı ve hastalık yaşantısının farklı olduğu akılda tutulmalı, umudu azaltan başka öykülerden söz edilmemeli. Bu süreçte, hasta yakınını dinlemek ve onun yaşadıklarını paylaşmak, en iyi duygusal destek sayılabilir. Mümkünse, bu uzun tedavi yolculuğunda hastayı kemoterapiye götürmek, yemek yapmak gibi hasta yakınının sorumluluklarını hafifletici iş bölümlerine katılmak, onun arada bir mola verip dinlenmesini sağlamak ve hastalık öncesindeki günlük yaşantısını olabildiğince sürdürmesini desteklemek çok fayda sağlar. Meraklı sorular sormak yerine onun konuşmak istediği miktarda hastalıktan konuşmasına izin vererek, moralini yükseltecek küçük sürprizlerle bu süreci daha iyi geçirmesi için yardımcı olunabilir. Hastanın ihtiyaçlarının öne çıktığı bu tedavi sürecinde, hasta yakını kendi sıkıntı ve ihtiyaçlarını ihmal edebilir; uyku, yemek, stres gibi problemler yaşayabilir ve uzman desteği gerekebilir. Herkes böyle zor bir deneyimde; sevildiğini, değerli olduğunu, yalnız olmadığını hissetmek ister ve çevresinin desteğine ihtiyaç duyar.

KANSER DOSYASI: SOSYAL SORUMLULUK

SOSYAL MEDYADA  

‘KANSERLE DANS’

Sosyal paylaşım sitelerinde, bloglarda  bilgi paylaşımı ve farkındalık yaratmada, gruplar hızla çoğalıyor. Bu gruplardan biri de ‘Kanserle Dans’ grubu.

‘Uzak diye bir yer yok’  misali, Amerika’nın iki farklı eyaletinden kanserle dans edenlere dans koçluğu yapıyorlar. Araştırıp, öğrenip onlarla  paylaşıyor, dikkatli adımlarla bu zor danslarında eşlik ediyorlar. Dansı sadece uzaktan izleyenlere  de sağlıklı yaşamaları için küçük uyarılarda ve hatırlatmalarda bulunuyorlar.

Kanserle Dans’ın hikayesini sorduk, kendi tanımları ile aktivist  araştırmacı Ebru Tontaş ve grubun Güzin ablası Esra Ürkmez Bayraklı anlattı.

Ebru TONTAŞ

Bu fikir nereden çıktı ?

Ebru: Kanserle Dans olarak 2012  Nisan sonunda faaliyete geçtik ve ilk önce bloğumuzu açtık. Aslında ilk amacımız blogda anlaşılır kolay bilgiyi arayana ve ihtiyaç duyana sunabilmekti  Ardından  facebook sayfamızla birlikte oldukça interaktif bir kanser dayanışma ve destek portalına dönüştük.

Esra babasına kemoterapi tedavisi süresince destek olmak için bulduğu faydalı bilgileri tercüme edip ailesine göndermişti. Konuşurken ikimizin de uzun araştırmalar sonucu biriktirdiği bilgileri paylaşma fikri doğdu ve doğru zamanın geldiğini hissedince hadi yapalım bu işi dedik.

Neler paylaşıyorsunuz?

İlk önceliğimiz her zaman için, kolay, anlaşılır ve pratik bilgiler paylaşmak olacak, hem teşhis, hem tedavi, en çok da korunma, risk faktörleri sağlıklı yaşam ile ilgili. Bu konuda güvenilir ve otorite kaynaklardan yaptığımız çevirilerin yanı sıra Türkiye’deki uzman kadromuzdan da destek alıyoruz. Paylaşımlarımız sadece kuru bilgi değil, bunları uygulanabilecek, anlaşılır bir formatta sunmaya ve bir şekilde okuyucularımızı sağlıklı yaşama özendirmeye çalışıyoruz.

Nasıl tepkiler alıyorsunuz?

Ebru: Aldığımız güzel yorumlar ve tepkiler bu yolda ilerlediğimizi gösteriyor. Bizim ortamımız herkesin saygı, sevgi çerçevesinde kendini olduğu gibi ifade edebileceği bir yer, ne ise o. Polyannacılık oynamak zorunda hissetmiyor kimse. Üzüntü ve kayıplardan da bahsediyoruz ama doğal olarak herkesin özen gösterdiği, destek verdiği bir ortamda ağırlıkla ilham verici hikayeler, pozitif yorumlar oluyor.

Dediğim gibi, Esra ile özellikle buradaki Kanser Destek platformlarına bakıp ne güzel keşke bizimde böyle ve çokça ortamlarımız olsa diyorduk, enerjimizi ve emeğimizi, bize destek verenlerle birlikte bu yöne akıttık, oldu.

Esra Bayraklı Ürkmez

Esra : Ebru çok  güzel bir başlangıç  yaptı  hikayeyi anlattı. Onun da dediği gibi önceliğimiz  kolay, anlaşılır  ve pratik bilgileri paylaşmak.Örneğin, sigarayı bırakma, sağlıklı yemek, egzersizin önemi, terim sözlüğü  interaktif-soru cevap gibi bu amaçla tecrübe ettiğimiz formatlar. Aldığımız güzel yorumlar ve tepkiler bu yolda ilerlediğimizi gösteriyor.

Herkesin bir şey bulabileceği yalın bir dille, sağlıklı beslenmeden, terapi süresince destekten, doktorlar tarafından kullanılan bir çok terimin ne anlama geldiğini de anlatarak daha bilinçli olmaya, doğru soruları bulmaya, düşünmeye ve daha çok soru sormaya teşvik etmeye çalışıyoruz. Faydamız olursa ne mutlu bize.

Birazda kendinizden bahsedin. Kanserle tanışmanız nasıl oldu ?

Esra: Babama 2011 Eylül'ünde Pankreas Kanseri teşhisi konmuştu. ben 16 senedir Amerika'da yaşıyorum. Ben pek her şeyde araştırma ruhlu değilimdir, öyle çok da okumayı sevmem. Taa ki babamın teşhisini öğrenip radyoterapi ve kemoterapi ilaç listesi elime geçene kadar. Babama da anlatmam kolay olur düşüncesiyle önce internet araştırmalarını türkçe yapmaya çalıştım.Ama nedense sağlıklı bilgi bulmak zordu. İngilizce aramaya başladığımda bütün kapılar açıldı.İlaçlar nedir, yan etkileri nelerdir, ne yemesi gerek, ne yememesi gerek, neye dikkat etmeli, biz yakınlarını bekleyenler neler... Bütün  bulduğum bilgileri okudum, özet yaptım, anneme babam gönderdim. Ne yazık ki babamın hastalığında geç kaldık.Bazı şeyleri detaylı araştırıp, doktorla konuşup üstelemeye. Çünkü ne kadar çok soru sorarsanız o kadar bilgilendiriliyorsunuz. Her hasta, aile yakınları  ve her eş dost detayları bilmek istiyor.İşte şimdi Ebru ile kurduğumuz "Kanserle Dans" blog, facebook page, twitter ile amacımız, ona yapamadıklarımı ihtiyacı olan herkesle paylaşmak, bilgi bulamayanlara tercümeli metinlerle ulaşmak, b konuda bilinçlenmek isteyenler için  bir şekilde kaynağı belli bilgi aktarmak...

Yoğun bir tempoda çalışıyorsun ve iki kızın var.Nasıl zaman ayırıyorsun?

Evime çok da yakın olmayan bir şirkette üretim direktörü olarak çalışıyorum. Trende giderken eskiden iş e-maillerimi kontrol ederdim, şimdi Kanserle Dans'a ayırıyorum o zamanımı.

Ebru senin tanışman nasıl oldu?

Ebru: Anneme meme kanseri teşhisi konduğunda 10 yaşındaydım pek bir şey hatırlamıyorum. Ameliyat oldu, radyoterapi yapıldı, tedavisi yapıldı, o aralar hep bulanık. Bu sene başında babama prostat kanseri denildiğinde, ameliyat kararına kadar giden süreçte her şeyin içinde oldum.Doktor randevularından testlere kadar uzaktan da olsa takip ettim. Prostat çok yaygın ve çoğunlukla yavaş ilerleyen bir kanser türü olduğu için önümüze birden fazla tedavi alternatifi çıktı. Bunları araştırıp, tartıp, kendiniz için en doğru kararı vermeniz gerekiyor. Bazıları denenmiş, bazıları yeni. Bu bu süreçte, babama elimden geldiğince destek olmaya çalıştım. Amerika’da bulduğum kaynakları araştırdım, hasta destek gruplarıyla yazıştım. Babamın tedavisi bitti ve şu an çok iyi!

Esra ile  birbirimizi iyi tamamlıyoruz. Her şeyi araştırırım. “öğrenmekoliğim’  Adalet, eşitlik, hak ve özgürlükler benim için çok önemli. Bu yüzden 7 senedir Kaliforniya Mahkeme sistemi için çalışıyorum. Proje müdürüyüm. Ama beni en iyi anlatan tanım, “gönüllü’. Faydalı güzel her işin bir ucundan tutmaya gayret ederim. 

Amerika’da meme kanserli hastalar için destek veren merkezde gönüllü çalışıyorsun. Biraz bu merkezden ve neler yaptığından bahsedermisin? 

San Francisco’da yaşıyorum. Son bir yıldır meme kanserli hastalara pratik destek veren bir kuruluş için gönüllü çalışıyorum. Ayrıca bir palyatif tedavi ve hospis merkezinde gönüllü ''caregiver'' yani bakım yardımcısıyım. Hospis'in tam türkçe karşılığı yok sanırım, artık tedavi almayan terminal hastaların olabildiğince mutlu, ağrısız, kaliteli, rahat ve onurlu biçimde sosyal, psikolojik ve pratik anlamda şefkatle desteklendiği bir model. Yaptığım işin  her anını  inanılmaz seviyorum ve aynı ölçüde de sevgi alıyorum. Bu değerli insanlara hizmet edebilmek benim için çok büyük bir onur ve ayrıcalık, mutluluk ve gurur kaynağı. Bir koltukta bir sürü karpuzu taşımaya çalışıyorum. Her şeyi tam yapamıyorum, ama elimden geleni yapmaya çalışıyorum. Önemli olan da o değil mi zaten…

Amacınıza ulaştınız mı ?

Esra: Kanserle Dans,okuyucuları ile birlikte gelişen ve şekillenen bir platform.Doğru ve güzel işler yapan diğer kurum ve kişilerle işbirliği önceliğimiz. Tek olma sevdasında değiliz.Ebru  ile her zaman ilk günden beri söylediğimiz gibi ,bir kişiye bile faydamız olsa ne mutlu bize.Kanserle Dans sayesinde bir kişinin bile sapla samanı birbirinden ayırmasına, yeni bir bilgi edinmesine, doktoruna doğru soruyu sormasına, araştırma yapmasına, sağlıklı bir alışkanlık edinmesine ya da kötü bir alışkanlığı bırakmasına yardımcı olabilirsek amacımıza ulaştık demektir.

Yeni projeleriniz var mı ?

Esra: Aslında sırayla hayata geçecek bir çok projemiz var.  İmkan bulduğumuzda İstanbul’a geliyoruz Takipçilerimizle buluşuyoruz. Diğer şehirlere de gitmeyi planlıyoruz. Doğru ve güzel isler yapan diğer kurum ve kişilerle  işbirliklerimiz projelerimiz ile yola devam edeceğiz. Bu yıl bir başka kanser vakfıyla birlikte çocuklara yönelik bir bağış kampanyamız olacak. Güzel uzun soluklu bir proje olmasını diliyoruz. Bunun içinde üzerinde çok titizlikle çalışıyoruz. Toplanan tüm paranın kuruşu kuruşuna bu  projeye gitmesini istiyoruz. Önümüzdeki bir iki ay içinde resmi olarak kampanyayı başlatmayı umuyoruz.

Ne yazık ki birileri için müzik çalacak ve  dans başlayacak.Yeter ki doğru adımlar ve iyi partnerle dans edilebilsin. Bu bir hekim yada bir dost eli olabilir. Yapılacak en önemli şey ,müziği ve ritmi yürekte hissedebilmek!  Teşekkürler Esra ve Ebru

Z.Ç

Kanserle Dans’ı takip edebileceğiniz siteler:

www.facebook.com/pages/Kanserle-Dans

http://kanserle-dans.blogspot.com/

Yeni Yılda Kendinizi Restart Edin...

Bir yıl daha geçti... Yeni bir yılı karşılarken bir yaş daha büyüdük. Peki, ama bir yıl içinde gerçekten bir yaş daha mı yaşlandık? Geçen bir yıl içinde zihinsel olarak 5 yaş yaşlanmış veya 5 yaş gençleşmiş olabilirsiniz...

Bir yılı geride bırakmaya hazırlanırken yeni yıla dair hemen hepimizde yeni umutlar, istekler ve beklentiler var. Bazılarımız, para, iyi bir iş, kariyer dilerken, kimileri de iyi ilişkiler, arkadaşlıklar, dostluklar ve eş hayali kuruyor. Umut ve beklentiler herkese göre farklılık gösterse de ortak bir beklenti var ki o da fiziksel ve ruhsal sağlık.

Güzel bir yıl için bireylerin sağlıklı bir psikolojiye sahip olması gerektiğinin altını çizen Üsküdar Üniversitesi Feneryolu Polikliniği Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Barış Önen Ünsalver, yeni bir yıla girerken uzun ve nitelikli bir yaşam için bir yıllık bilanço yapılıp, hayata dair gelir ve giderlerin gözden geçirilmesi uyarısında bulunuyor. Ünsalver, “fiziksel ve psikolojik gelir giderler göz ardı edilmemeli, 1 yılda 5 yaş yaşlanmamak için ise beyin check-up’ı yapılmalı” diye konuşuyor.

Geçen bir yılda yapılan olumlu ya da olumsuz davranışların, seçimlerin ve ilişkilerin değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Ünsalver, her bireyin yorgunluk sorgulaması yapmasının faydalı olacağını kaydediyor. Ünsalver, 1 yılda 5 yaş yaşlanmanın mümkün olabileceğine dikkat çekiyor. “Belki de geçen yıl kendinizi çok yordunuz, fiziksel ve psikolojik sıkıntılar yaşadınız. Zaman oldu kendinizi, sevdiklerinizi ihmal ettiniz. 1 yıl geçince 1 yaş yaşlanıyoruz ama siz belki de zihinsel olarak 5 yıl yaşlandınız ya da 5 yıl gençleştiniz ” diyor.

Bu değişimlere sebep olan olumlu ya da olumsuz şeyleri herkesin gözden geçirmesi gerektiğini belirten Ünsalver ancak bu şekilde yeni yılda olumsuzlukları hayattan çıkarabileceğimizi veya bunlara karşı savunma geliştirebileceğimizi söylüyor.

Yeni yılda kendiniz için yeni hedefler koyun!

Kişisel hedefler

Beden ve zihin sağlığınıza dikkat edin!

Beden ve akıl sağlığının yerinde olması hayat kalitesini belirleyen en önemli kriterlerdir. Beden sağlığını olumsuz etkileyen hemen her şey akıl sağlığını da olumsuz etkiler. Zaten beden ve zihni birbirinden ayırmak pek de mümkün değildir. Başka bir deyişle bedeninize yaptığınız yatırım zihninize de yapılmış olacaktır ve tersi de geçerlidir.

Sağlıklı ve düzenli beslenin!

Sağlıklı, düzenli ve dengeli beslenmek ilk hedef olmalı. Yediklerimiz gastritten kansere kadar birçok bedensel hastalığa neden olabilir. Aç kalmak ya da zaman zaman tıkınırcasına yemek kan şekerinde düzensizliğe neden olarak baş ağrıları, gerginlik, huzursuzluk, konsantrasyon güçlüğü gibi belirtilere ve sonuçta keyifsiz hissetmenize neden olabilir. Gıdaların dışında içtiğiniz sıvılar da önemli. Yeni yılda daha fazla su içmek ve gazlı içeceklerden uzak durmak iyi bir hedef olabilir.

Spor yapın ama kilo vermek için değil!

Haftada 3 gün en az 45 dakika ve nabzımızı 100'ün üstüne çıkaracak düzeyde spor yapmak hem kalp damar sağlığı hem de zihinsel yorgunluğu uzaklaştırmakta faydalıdır. Kilo vermek ve güzel olmak için spor yapmayın, çünkü bu sizi baskı altında tutacak bir hedef olacaktır ve spor yapmaktan alacağınız keyif azalacaktır. Oysa beden sağlığınızı akılda tutarsanız daha düzenli spor yapabilirsiniz. Yoğun spor faaliyeti sırasında salgılanan endorfinler keyif hissi verir ve gündelik moral bozukluklarını geçirmekte oldukça etkilidir.

Uykunuza önem verin!

Hayat koşullarının getirdiği kısıtlamalar sebebiyle uykunuzdan kırpıyor olabilirsiniz, bu durumda uykusuzluğun getirdiği huzursuzluk, dikkat dağınıklığı ve metabolik sorunlar gelişmeye başlayabilir. Yeni yılda uykunuzdan fedakârlık etmeden hayat kalitenizi yüksek tutmayı hedefleyin.

Sigaradan uzak durun!

Sigaranın zararlarını bilmeyen kalmadı gibi. Ancak sigarayı bırakmak bazen hiç de kolay olmayabilir. Çünkü sigara psikolojik ve fizyolojik bağımlılık yapar. Bırakmaya karar vermenizde ve bırakma sürecinde bu konuda uzman birinden destek almanızda fayda vardır.

Alkole dikkat edin!

Alkol kullanımını sınırlamak ya da tamamen kesmek. Zaman zaman bir iki kadeh alkol keyiflendirirken, sık sık alkol almak alkol bağımlılığına yol açabilir. Bağımlılık yıllar içinde gelişebileceği gibi kısa zamanda da gelişebilir. Eğer alkolle sorun yaşıyorsanız yeni yıldaki öncelikli hedeflerinizden biri bir uzman desteğiyle alkolü bırakmak olmalı.

Öfke kontrolünüzü geliştirin!

Özellikle kalabalık şehir hayatı ve bireyselleşmenin artması çoğumuzun öfke kontrolünde güçlük yaşamasına neden oluyor. Öfke patlamaları sadece çevreye değil aynı zamanda kişinin kendisine de zarar verir. İlişkileri zedeleyen ve yalnızlığa iten bu sorunu çözmek yeni yıl hedeflerinizin arasında yer almalı. Öfkeyi dışa vurumun sağlıklı yollarını bir uzman desteğiyle bulabilirsiniz.

Eğitime önem verin!

Mesleğinizle ilgili bir kurs ya da özel bir eğitime gitmeyi planlayın. Çalıştığınız alanda ne kadar çok deneyiminiz olsa da yeni gelişmeler hakkında bilgi sahibi olmanın ve becerilerinizi arttırmanın en iyi yolu eğitimlere katılmaktır.

Beyninizi uyarılara maruz bırakın!

Beynimiz plastik bir yapıya sahiptir ve biz onu ne kadar çok değişik ve çeşitli bilgiyle donatırsak o kadar canlı kalır ve şekillenir. Örneğin yeni bir dil öğrenmek, o dili gündelik hayatta faal bir şekilde kullanmayacak olsanız da beynin uyarılmasını sağlar. Yeni bilgiler karşısında beynimiz sinir hücreleri arasında yeni bağlantılar oluşturur. Bisiklete binmeyi öğrenirken dengeyi öğrenebilmek için kaslarımızın geçirdiği değişikliklerin benzeri bir süreç beynimizde de sürer. Yeni beceri yeni bir beyin anlamı taşır.

Çevreyle ilgili hedefler

Önceliklerini gözden geçirin!

Yakın çevrenizle ilişkilerde öncelikleri belirleyin. Evli ve çocukluysanız, çocuk ve eşle ilişkiler ilk sırayı alır. Çocuğunuz ve eşinize yeterince ve kaliteli bir zaman ayırmayı hedefleyin. Çocuk, her yaşta ebeveyne farklı şekilde ihtiyaç duyar. İleride nasıl bir insan olacağı ebeveyniyle kurduğu ilişkiden önemli derecede etkilenir. Çocuğun değişen ihtiyaçlarına göre yenilenmiş bir ebeveyn olmayı hedefleyin. Sadece çocuğunuz değil eşiniz de değişmektedir ve onunla ilişkinizde de zamanla yeni ayarlara ihtiyaç olacaktır. Günlük hayatın yoğunluğuna kapılıp birbirinizi ihmal ediyor olabilirsiniz. Evde de olsa baş başa zaman geçirmeyi ve birbirinizi yargılamadan dinlemeyi hedefleyin.

Aile ve arkadaşları ihmal etmeyin!

Geniş aile ve arkadaşları ihmal etmeyin. İletişim araçları birbirimizi görmeden birbirimizden haberdar olmayı sağlayarak sosyal çevreden kopmamızı engelliyor. Ancak yüz yüze geçirilen zamanların azalması bağlarımızı gevşetiyor ve yalnızlık hissimizi arttırıyor.

Toplumsal Hedefler

Çevreye duyarlı olun!

 Daha iyi bir çevre bilinci geliştirmeyi ve bu bilinci yakınlarınıza yaymayı hedefleyin. Gezegenimizin yaşadığı küresel iklim değişikliği ve diğer ekolojik sorunlardan bağımsız değiliz. Çünkü burası evimiz ve evimiz tehdit altındayken biz de güvende olamayız. Çevre sorunlarına duyarlı olun. Gezegeni daha sağlıklı bir hale getirmek için birey olarak taşıdığınız sorumlulukları öğrenin. Yerel yönetimle ve kar amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşlarıyla iletişim kurarak çevre sorunlarına katkı sağlamayı hedefleyin.

Karşılıksız yardım edin!

Hiç tanımadığınız insanlara yardım etmeyi hedefleyin. Kimsesiz çocuklar, bakımevinde kalan ya da kimsesiz yaşlılar, sığınma evlerinde yaşayan şiddet mağduru kadınlar, terör mağduru aileler ya da doğal afet mağdurları gibi içinde bulundukları durumla başa çıkabilmek için başkalarının yardımına ihtiyaç duyan kimselere maddi manevi destek vermek kişinin iç huzurunu artırır, hayatına anlam katar.

Beyin check-up’ı nedir?

Bugün ABD’de zihinsel faaliyete önem veren, uzun ve nitelikli yaşamak isteyenlerin başvurdukları bir inceleme yöntemidir. Özellikle yönetici ve işadamları kendilerini zihinsel ve sinirsel testlerden geçirip, öneriler almaktadırlar.

İleri yaşlarda unutkanlık, dalgınlık, dikkat dağınıklığı, zihinsel yorgunluk, çocuk ve gençlerde okul başarısızlığı, dikkat dağınıklığı, öğrenme güçlüğü ve davranış bozukluğu  durumlarında önleyici ve koruyucu sağlık uygulaması olarak önerilir.

Klasik Kranial MR beynin anatomik yapısal değişiklikleri ile ilgili bilgi verir. Volumetrik MR ise çekim sonrası saatler süren otomatik analizlerle beynin her bölgesinin hacim ölçümlerini çıkarır. Uzun yıllar sonra değişiklikleri izlemede işe yarar.

Beyindeki biyolojik süreçlerin son ürünü olan biyoelektrik faaliyeti ölçmek, bir dizi “Nöropsikolojik Testler” ve “Kantitatif EEG” (Beyin Haritalaması) ile mümkün olmaktadır.

Popüler Sağlık Dergisi Ocak-Şubat 2013 Yeni Yıl sayısından...

Kanser Tedavisinde Psikolojik Destek

''Kanserle başarılı mücadele,  başarılı bir tedavi ekibiyle mümkündür.''

Psikolog Selin Koçkaya

Sante Kanser Vakfı

Ülkemizde henüz psikoloji ergenlik dönemini yaşıyorken, insanlarımız yeni yeni alışıyorken, psikoonkoloji çocukluk dönemini yaşamaktadır. Kanser ve psikoloji çok yeni bir arada anılmaya başlanmış, önemi kavranmaya başlanmıştır. Dünya’da psikoonkoloji 2. Dünya Savaşı’nın ardından önemsenmeye başlanmışsa da ülkemizde 1990’lı yılların sonuna doğru ilk adımlar atılmıştır. Bu durum ülkemiz için sağlıklı bir gelişmedir ve umut vaat etmektedir.

Psikoonkoloji; kanser, tıp ve psikolojinin temelini oluşturduğu, sosyoloji ve antropolojiyi de içeren multidisipliner bir alandır. Kanser genel anlamda duygusal çöküşlerin, kaygıların, sarsıntıların ve krizlerin en sık yaşandığı hastalıktır. Bu durum tedavinin şeklini değiştirebilmekte, yavaşlatabilmekte, hızlandırabilmekte ya da bazen durdurabilmektedir. Teknolojinin ilerlemesi ve bu konuda uzmanların çoğalmasıyla birlikte tıp hizmet kalitesini arttırmıştır. Tedavinin fizyolojik boyutunda artık sıkıntı yaşanmamaktadır, alternatif seçenekler bulunmaktadır. Geriye tedaviyi etkileyecek en büyük etken olarak hastanın psikolojik durumu kalmaktadır.

Psikoonkoloji kavramı ile birlikte bir diğer önemli kavram “Psikoonkolog” tur. Psikoonkologlar kanser psikologu olarak diğer meslektaşlarından ayrılırlar. Doktorlarla, diyetisyenlerle, hemşirelerle birlikte çalışmalıdırlar ve sürekli görüş alışverişi halinde kalmalıdırlar. Gelişen teknolojiden haberdar olmalı, beslenmenin önemini kavramalıdır.

Kemoterapinin (ilaç tedavisi), radyoterapinin (ışın tedavisi) yan etkilerini ve cerrahi müdahalelerden sonra oluşabilecek kusurları bilmelidirler. Buna bağlı olarak hastalarda oluşan günlük işlev kayıpları, ilaçlara bağlı depresyon ya da estetik kaygılar konusunda farklı değerlendirmeler yapabilmeliler. Bir psikoonkoloğu psikologdan ayıran en önemli fark süredir. Hasta kısa süreli tedavi görmektedir, zaman kısıtlıdır ve daha ağırlıklı krize müdahale konusunda destekleyici tedavi uygulamaktadır. Seanslar genellikle bugün ve şimdi odaklıdır,  seans süresi ya da seans sayısı esneklik gösterebilmektedir.

Tedavi süresince hasta kadar psikoonkoloğun duygusal sürecide önemlidir. 

Zamanın kısıtlı olması, hastanın fizyolojik olarak sağlıklı olmaması, tedaviye dirençli olması, hasta yakınlarının tutumu, dışsal faktörler süreci etkilerken aynı zamanda empati ve ilişki kurabilmeyi becerebilmeli fakat profesyonellikten uzaklaşmamalıdır. Tıbbın ve bilimin karşısında yeterliliklerini bilmelidir.

Psiko-eğitim işlevsel olan bir tekniktir.

Kanser psikolojisinde bir diğer dikkat edilmesi gereken husus hastanın ne kadar bilgiye ihtiyacı olduğudur. Ülkemizde devlet hastanelerinde zaman yetersizliğinden bu açıklamalara pek önem verilmemektedir. Fakat bu bilgisizlik hastayı kaygılandırmaktadır. Neyle baş ettiğini bilmeyen hasta nasıl baş edeceğini bulamamaktadır. Yan etkilerden haberdar olmayan hasta tedavinin işe yaramadığını ya da hastalığının ilerlediği düşünebilmektedir. Psiko-eğitim bu sırada devreye giren ve işlevsel olan bir tekniktir.

Kişiye psikolojik desteğin yanı sıra hastalık hakkında, hastalığın ya da tedavinin yan etkileri hakkında bilgilendirme yapılması kişinin kaygılarını azaltan bir unsurdur. Fakat psiko-eğitim hassas bir dengedir fazla bilgi hastayı daha fazla kaygılandırabilir bu durumda dikkate alınması gereken yalnızca hastanın ne kadar bilmek istediğini anlayabilmek, öğrenebilmek, tahlil edebilmektir. Hastanın izin verdiği yere kadar gitmeyi bilmek, ona zarar vermemeyi ilke edinmek çok önemlidir.

Her hasta her duruma farklı tepki verebilir. 

Bazen yaş faktörü, bazen kişilik özellikleri bazen kişinin o an içinde bulunduğu durum terapiste yön gösteren ipuçları olur. Ergenlik döneminde ergen, kendi içinde hassas bir dönemdedir birçok fiziksel, psikolojik ve sosyolojik değişiklik yaşamaktadır. Üstelik henüz sorunlarla başa çıkma yetilerini kazanmamış ya da sağlıklı geliştirememiş olabilir. Bu durumda “kanser” gibi bir hastalık, yaşıtları arasında ayrılmasına, beden imajının değişmesinde sebep olabilir. Tüm bu faktörler ergenin daha öfkeli, daha reddedici, karşı gelici olmasına tedaviye uyumda zorluk çıkarmasına sebep olabilir. Terapist bunları mutlaka göz önünde bulundurmaktadır. Aynı şekilde aşırı kabullenici, öfkeli, depresif, çok genç, çok yaşlı, cinsel uzuv ya da işlev kaybı olan kanser hastalarına farklı yaklaşımlar sergilenmektedir.

         

Kanserle başarılı mücadele,  başarılı bir tedavi ekibiyle mümkündür. 

Uzman doktorların teşhisi ve gelişmiş kemoterapi, radyoterapi uygulamaları sayesinde artık kanser tedavi edilebilmektedir. Teknoloji fizyolojik olarak tedaviyi tamamlarken,  hasta psikolojik olarak ruh bütünlüğünü sağlayabilmek için destek almalı böylece ruh-beden bütünlüğünü koruyarak tedavisini sonlandırmalıdır. Tedavi ekibinin içinde yalnızca hekimler, psikologlar ve diyetisyenler yoktur. Hastanın kendisi de tedavi ekibine dahil edilmelidir ve ekibe destek vermesi istenmelidir.

KISIRSANIZ BAŞKA HASTALIKLARIN HABERCİSİ OLABİLİR

İnfertilite yani kısırlığın toplumda görülme oranı %15. Kısırlık denince toplumda akla gelen ilk tedavi yöntemi tüp bebek oluyor. Oysa, bu seçeneğe gelinceye kadar şartların uygunluğu doğrultusunda farklı tedavi yöntemlerinin de denenmesi gerekiyor. Yoksa başka hastalıkların habercisi olabiliyor. Peki hangi hastalıklar kapımızı çalabilir? 

Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Prof. Dr. Timur Gürgan açıklıyor…

''Türkiye’de yaklaşık 1,5 milyon çiftin çocuk sahibi olmakta sorunlarla karşılaştığı biliniyor. İstediği zamanda çocuk sahibi olamayan insanlar ülkemizde önemli sosyal, psikolojik, moral, ekonomik sorunlar ve çıkmazlar yaşıyor. Sorun bilimsel ve gerçekçi bir yaklaşımla ele alınmadığından giderek büyüyor. 

Kısırlık, büyük şehirlerde yaşayan kadınlar için daha anlaşılır bir durum olarak görülürken, doğu illerinde, Anadolu’nun köylerinde yaşananlar daha ağır sonuçlar veriyor. Çocuk sahibi olmamayı sadece kadın yükleniyor. Baba adayları bu durumu kabul etmemekte direniyor. Ülkemizde hastalar başlangıçta, sıklıkla yetersiz ve eksik tanı ve tedavi hizmetlerini aldıklarından zaman ve maddi kayba uğramaktadırlar. Belki daha da önemlisi kendileri için çok değerli olan ümitlerini ve enerjilerini kaybetmektedirler.''

KADIN- ERKEK KISIRLIĞINDA DİĞER ETKENLER

Kadın kısırlığında diğer etkenler olarak endometriozis, bağışıklık problemleri, üreme organları bozuklukları, cinsel ve psikolojik problemler bunların başlıcalarıdır. Erkeklerde de diğer kısırlık nedenleri; Enfeksiyonlar, travmalar, tiroid hormon bozuklukları, psikolojik ve cinsel sorunlardır.

Kadındaki en önemli kısırlık sebepleri yumurtlama bozuklukları, tüplerin hasarlı veya tıkalı olması, endometriozis, rahim ağzına ait problemler ve alerjik nedenlerdir. Kısırlık nedeni olan tiroid (guatr) aynı zamanda hamilelerin düşük yapma riskini artırırken, çocukta doğum sonrası gelişimsel sağlık sorunlarına da yol açıyor. 

Erken tanı ve tedavinin önemine vurgu yapan kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Prof. Dr. Gürgan,  gittiğiniz tüp bebek merkezlerinde hemen aşılama ya da tüp bebek tedavisini kabul etmeyin. Mutlaka bir smear testi yaptırın, check-up yaptırın diye uyarılarda bulundu.

ÇOCUĞUNUZ OLMUYORSA BAŞKA BİR PROBLEM VARDIR

Kısırlık merkezlerine başvuran hastaların neredeyse yarısında erkeğin sperm kalitesindeki düşüklük göze çarpıyor. Sigara ve alkol kullanımının artması ilk akla gelenlerden. Çevresel faktörler (zararlı gazlar, radyasyon, ozon tabakasındaki incelme, elektromanyetik alanlar) yemek tarzımızdaki ve hatta giyim şeklindeki değişiklikler hep üzerinde durulması gereken konular.Kadınlarda kısırlığa yol açacak yapısal bozukluklar daha çok tüplerin tıkanmasına bağlı olarak görülür. Bunun yanı sıra sancılı adet görmeyle birlikte görülen bazı rahatsızlıklar da tüplerin tıkanmasına neden olabilir. Bu nedenle kısır olduğundan şüphelenilen bir kadından öncelikle rahim filmi istenmelidir. Erkeklerin ise, sperm kanallarında doğuştan tıkanıklık olabilir. Kalp rahatsızlıkları, tansiyon, şeker hastalığı da çocuk sahibi olunamamasında önemli rol oynar. ''KISIRLIK TEDAVİSİ HER ÇİFT İÇİN ÖZELDİR.'' Çifte Özel yapılan planlamalarla uygulanacak tedaviler başarı şansını arttırır. Kadın ve erkeğe ait detaylı değerlendirilme sonrasında elde edilen bilgilerin değerlendirilmesi ile ortaya çıkar. Bu değerlendirmede kişilerin sosyal, moral, psikolojik, ekonomik durumları, daha evvelki hastalıkları, tetkikleri ve tedavilere verdikleri cevaplar ve başvurdukları zamandaki yaş, yumurtalık fonksiyonları, hormonal durumları göz önüne alınır. Kendilerine özel tedavi planlaması yapılmalıdır. Kişilerin tedavi esnasındaki cevaplarına göre de gerekli değişikler ve yeni planlamalar yapılabilmelidir. Başka bir çift için geçerli olan yaklaşımın diğeri için geçerli olamayacağı bilinmelidir.

YAPILAN YANLIŞLAR

Sıcak banyo yapmak, sigara içmek, fazla alkol kullanımı, sağlıksız ve düzensiz yaşam, bilinçsiz ilaç kullanımı, dışarıdan alınan testosteron, kistler, antidepresan ve vitaminlerin bilinçsiz kullanımı kısırlığa yol açan etkenlerden bazılarıdır. Tüp bebek tedavilerinde tek amaç gebeliğin oluşması değildir. Özellikle genç kadınlara fazla sayıda embriyo transferi yapılarak gebelik olasılığı arttırılabilir. Ancak üçüz ve üzerindeki gebelikler erken doğum, prematüre ve sağlıksız bebek, bebek kaybı olasılıklarının da arttığı için çoğul gebeliklerin önlenmesine çalışılmalıdır.